Uşşaki Tarikatı

Mahmûd Şebisterî (ö. 720/1320),  Gülşen-i Râz, Mir’âtü’l-muhakkıkîn. Şebisterî’nin  Farsça  tasavvufî  eseri  Gülşen-i  Râz  Osmanlı  döneminde Elvân-ı  Şîrâzî  (ö.  829/1426’dan  sonra)  tarafından  manzum  olarak  Türkçeye  tercüme edilmiştir71. Bu tercüme yeni harflere çevrilmiş ve neşr edilmiştir72. Muhammed  b.  Yahyâ  Lâhîcî’nin  (ö.  912/1506)  yazdığı  Mefâtîhu’l-i’câz  fî şerhi  Gülşen-i  Râz  isimli  şerh,  Osmanlı  döneminde  Cemâleddin  Mahmud  Hulvî (ö.  1064/1654)  tarafından  Câm-ı  Dilnüvâz  adıyla  özetlenerek  Türkçeye  tercüme edilmiştir73.  Bu  tercüme  yeni  harflere  çevrilerek  yayınlanmıştır74.  Lâhîcî’nin  Farsça  şerhinden  istifadeyle  Gülşen-i  Râz  Şerhi  adıyla  Türkçe  bir  eser  kaleme  almaya başlayan  Ahmed  Avni  Konuk  ise  157.  beyte  kadar  gelebilmiş,  eseri  tamamlayamamıştır75. Bu çalışma da yeni harflere aktarılarak yayınlanmıştır76. Şebisterî’nin  Mir’âtü’l-muhakkıkîn  isimli  Farsça  eseri  de  Osmanlı  döneminde  Abdullah  Salâhî  Uşşâkî  tarafından  Türkçeye  tercüme  edilmiş  ve  bir  mecmua içinde neşredilmiştir (İstanbul 1281, s. 95-106)77.

77  Matbû olmakla birlikte nâdir bulunan bu mecmuanın bir kopyası için bkz. Millet Ktp.,  Ali Emîrî Şer’iyye, nr. 212. 

………

Muhammed  Pârsâ  (ö.  822/1420),  Risâle-i  Kudsiyye;  Faslü’lhitâb;  Risâle-i Keşfiyye. Risâle-i  Kudsiyye:  Nakşbendiyye  tarikatına  mensup  Buharalı  Muhammed Pârsâ’nın  (ö.  822/1420),  şeyhi  Bahâeddîn  Nakşbend’in  sohbetlerinde  tuttuğu  notları  bilâhare  şerh  etmesiyle  meydana  getirdiği  Farsça  bir  eserdir.  İçinde  zikir,  telvîn, temkîn,  cem,  fark,  velâyet,  fenâ  ve  bakâ  gibi  tasavvufî  konular  bulunmaktadır.  Ahmed  Tâhirî  Irâkî  (Tahran  1975)  ve  Melik  Muhammed  İkbâl  (Râvelpindî  1975)  tarafından  tahkikli  olarak  neşredilen  eser,  Osmanlı  döneminde  Abdullah  Salâhî  Uşşâkî (ö. 1196/1782) tarafından  Türkçeye çevrilmiş ve neşredilmiştir (İstanbul 1323/1905).

……..

Muhammed  Pârsâ’nın diğer bir eseri olan  Risâle-i  Keşfiyye:  Zikir,  Hakîkat-ı  Muhammediyye,  kelime-i  tevhîd,  aşk, marifet,  tevhîd,  tecellî  ve  vahdet-i  vücûdla  ilgili  Farsça  bir  eserdir96.  Osmanlı döneminde  Abdullah  Salâhî  Uşşâkî  Efendi  tarafından  Risâle-i  Vücûd  Tercümesi adıyla  Türkçeye çevrilmiştir97.

96  Bir nüshası için bk. Süleymaniye Ktp., Pertev Paşa, nr. 616, vr. 142b-148a.

97  Süleymaniye Ktp., Pertev Paşa, nr. 633, vr. 77b-94b.  Yeni harfli neşri için bkz. Semih Ceyhan,  Abdullah Salâhî Uşşâkî ve Vücûd Risâleleri, Marmara Ün. Sosyal Bilimler Ens.,  YL  Tezi, İstanbul 1998.

Osmanlı Döneminde Farsçadan  Türkçeye  Tercüme Edilen Bazı Mühim  Tasavvufî Eserler Prof.Dr. Necdet  TOSUN