Ali Behçet Efendi
Ali Behçet Efendi
Birinci Ali Behçet Efendi (1727- 1822) , Konya doğumlu olup Ebu Bekir Efendinin oğludur.
1796 yılında Kâdiriyye, hem de Nakşibendiyye yolunun büyüklerinden olan Seyyid Burhâneddîn Mehmed Efendinin talebesi olmak için Bursa’ya Mevlânâ Celaleddîn-i Rûmî’nin işareti ile gitmiştir. Bununla birlikte Nakşibendiyye, Kâdiriyye, Sühreverdiyye, Çeştiyye tarikatlarında icazet almıştır. Ali Behçet Efendi 1822 yılında vefat etmiş olup yerine İbrahim Hayrani’yi bırakmıştır. Eserleri 1) Risâle-i Ubeydiyye-i Nakşibendiyye, 2) Behçet-üs-Sülûk, 3) Sırr-ül-Miâd, 4) Terceme-i Hâl-i Ricâl-i Çeştiyye, 5) Risâle-i Hâliyye, 6) Rûhâniyye, 7) Vâridât-ı Kalbiyye. Dir.
Kendisinden sonra 4 kişiyi kendine halife olarak bıraktı İbrahim Hayranî, Emir Buharî Dergâhı Şeyhi Mehmed Rıfkı Efendi, Derûnî Mehmet Efendi tekkesi postnişini Veliyeddin Efendi ve Eyüp Sultan Baba Haydar’daki Şeyhülislam Tekkesi postnişini Ali Uşşâkî Efendi (Pir Hüsameddin Uşşâkî hz. neslindendir) . Büyük oğlu Mehmed Feyzullah Efendi yetişinceye kadar halife olarak yerine İbrahim Hayranî Efendi’yi bıraktı.
Ali Behçet Efendi vefatına yakın İbrahim Efendi’yi yerine vekil bıraktı. Vefat etmeden önce İbrahim Efendi’ye, “Oğlum! Bir zaman gelecek Tahir Ağa Tekkesi şeyhliği boşalacak. Size orası teklif edilecek. Reddetme, kabul et” buyurmuştu.
İkinci Ali Behçet Efendi
İstanbul, Fatih’teki Tahir Ağa Dergahı’nın son postnişini olan Ali Behçet Efendi, Hicri 1277 (miladi 1860) doğumludur. Babası Şeyh Feyzullah Efendi, dedesi Şeyh İbrâhim Hayrânî’dir. Daha küçük yaşta iken medrese ilimlerini tahsil etmiştir.
Babasının vefâtı üzerine, Şeyh Saîd Efendi vekâleten babasının yerine şeyhlik makâmında bulundu. Ali Behçet Efendi, 1881 (H. 1299) senesinde babasının yerine şeyhlik makâmına oturarak, talebe yetiştirmekle meşgûl oldu.
Ali Behçet Efendi, Tahir Ağa Dergahı’nı devrin en önemli kültür merkezlerinden biri haline getirmiştir. Ali Behçet Efendi’nin zamanında Tahir Ağa Dergahı, Muhammed Esad Dede, Tahir’ül Mevlevi, Ahmed Avni Konuk, İbn’ül Emin Mahmud Kemal, Hüseyin Vassaf, Halveti Şabani meşayıhından Münzevi Hacı Kamil Efendi, Topçuzade Mehmed Arif Bey, Hafız Sadettin Kaynak gibi devrin tasavvuf, edebiyat ve sanat muhitlerinin önemli şahsiyetlerinin müdavim oldukları bir mekan hüviyetindedir. Ali Behçet Efendi’nin Hafız Tahsin Bey adlı bir halifesi olduğu gibi, Hırka-i Şerif semtinde Atik Ali Paşa Cami kurbundaki Uşşâkî Dergahı Şeyhi Hacı Mustafa Efendi’ye de Nakşıbendi hilafeti vermiştir. Topçuzade Mehmed Arif Bey tarafından kendisine emanet edilen Ahmed Sadık Yivlik, Ali Behçet Efendi’nin en önemli talebesidir. Ali Behçet efendi, 1354’de vefat etmiş, dedelerinden Mesnevihan Büyük Ali Behçet Efendi’nin medfun olduğu Üsküdar Çiçekçi Cami haziresinin hemen karşısında Karaca Ahmed Mezarlığı’nın girişine defn edilmiştir.
Abdullah Salahaddin Uşşâkî’den itibaren İbn Arabi’nin eserlerinin okunduğu ve takip edildiği bir merkez olan Tahir Ağa Dergahı, bu özelliğini son şeyhi Ali Behçet Efendi dönemine kadar sürdürmüştür . Ali Behçet Efendi, gâyet mütevâzî, ârif, edip, riyâzet ehli, fakirleri doyuran, güler yüzlü, ikrâm sâhibi bir zât idi.
https://ileilgili.org/ali-behcet-efendi-kimdir
http://www.yucedevlet.com/hem-naksi-hem-mevlevi-ali-behcet-efendi.html
https://www.dunyabizim.com/hikmet/8-tarikatten-mursidlige-salahiyetli-idi-h8054.html
